Ongehoorde vliegtuighinder
Donderdag 22 april 2021
Onbesuisde beslissing
De nieuwe Tweede Kamer heeft deze week zonder een echte discussie overhaast besloten dat omwonenden van vliegvelden niet de bescherming tegen overlast krijgen waar ze recht op hebben. Via een motie van de VVD wordt een betere berekening van het geluid tegengehouden. Daarmee wordt het moeilijker om gezondheidsschade en aantasting van het woongenot te voorkomen. Dat maakt de weg vrij voor een enorme toename van vliegverkeer wat de situatie verergert. Schiphol meldt echter zonder blikken of blozen aan de kabinetsinformateur dat we met een hinderreductieplan toch rustig kunnen gaan slapen. De Commissie voor de milieueffectrapportage prikt die luchtballon door.
Cumulatieregeling
De wetgeving over ruimtelijke ordening is de afgelopen jaren zo ingewikkeld en tegenstrijdig geworden, dat de enige oplossing is om alles onder te brengen in een nieuwe Omgevingswet. Dat is onlangs gebeurd met de uitvoeringsbesluiten over geluid van wegen, spoorlijnen en fabrieken. Als dat ook wordt gedaan voor vliegtuigen blijkt hoe erg het opgetelde geluid nabij vliegvelden en onder vliegroutes in werkelijkheid is. Omwonenden wisten dat uit eigen ervaring al lang, maar nu wordt ook hoorbaar dat de normen ruim zijn overschreden. Wat nu dreigt is dat niet de oorzaak wordt weggenomen (minder vliegen), maar de gevolgen weggepoetst (norm verlagen). Dat is ongehoord, want de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft juist geadviseerd om de vliegtuighindernorm te verscherpen omdat dat soort geluid veel hinderlijker is dan van andere bronnen. Doordat de hindernorm en de handhavingsnorm niet samenvallen ontstaat rechteloosheid.
Hinderverplaatsing
De geluidsberekeningen van Schiphol kloppen al jaren niet. De Commissie voor de milieueffectrapportage heeft dat deze week weer aangetoond met een negatief advies over het Luchthavenverkeersbesluit Schiphol. Het Nieuwe Normen en Handhavingsstelsel zou de hinder verminderen. Maar niets is minder waar, het leidt hoogstens tot verplaatsing en concentratie van hinder, waardoor de overlast per saldo alleen maar toeneemt. Daarmee ontvalt ook de basis voor de Luchtruimherziening. Ook daarvan vindt de onafhankelijke adviescommissie dat de gevolgen eerst beter in kaart moeten worden gebracht om de veronderstelde hinderbeperking te kunnen beoordelen.
Omgekeerde wereld
Schiphol is de laatste jaren stormachtig gegroeid en heeft de milieuruimte verspild aan onnodige vluchten voor buitenlandse overstappers, die per saldo voor de Nederlandse economie niets opleveren. Tegelijk is de toename van de hinder gemaskeerd door nieuwe gehinderden niet mee te tellen. Door het sprookje over stiller en schoner vliegen doet Schiphol het voorkomen alsof toekomstige groei samengaat met minder hinder. En als niemand dat meer gelooft, wordt afkopen van hinder via lapmiddelen als ‘adaptief bouwen’ uit de kast gehaald. Isolatie blijkt echter nauwelijks te helpen tegen vliegtuiggeluid: “Je moet er toch niet aan denken dat we in bunkers moeten gaan wonen om Schiphol te laten groeien”.
Omgevingskwaliteit
Er moet een nieuwe norm komen voor omgevingskwaliteit: niet langer het theoretisch berekende aantal mensen dat hinder ondervindt, maar de feitelijk gemeten geluidsbelasting op een bepaalde locatie. Dan zal blijken dat de grens van wat de omgeving kan verdragen ruimschoots is overschreden, in totaal en lokaal. Zoveel is duidelijk: wonen en vliegen gaan niet samen. Dat is ook geen probleem, Schiphol zit veel te ruim in de jas en kan nog heel lang vooruit met de helft van het huidige aantal vluchten.