‘Enorme milieuwinst’ Schiphol is uit de lucht gegrepen
Maandag 20 februari 2017
Schiphol is de afgelopen jaren veel sneller gegroeid dan was afgesproken. Tegelijk is er van de beloofde hinderbeperking niets terecht gekomen. Er is dus helemaal geen ruimte voor extra groei.
Milieuwinst?
Schiphol heeft de presentatie van de definitieve jaarcijfers 2016 aangegrepen om een luchtballon op te laten over extra groeimogelijkheden na 2020. De reden is dat er spectaculaire resultaten zouden zijn bereikt met hinderbeperking. Niets is echter minder waar. Het sommetje van 34% hinderbeperking is een staaltje van creatief boekhouden waarbij de vermeende successen worden overdreven en de gebroken beloften worden verdonkeremaand. De kritiek van de bewonersdelegatie in de Omgevingsraad Schiphol (ORS) op deze absurde claim was voor de onafhankelijke Commissie voor de milieueffectrapportage aanleiding om tussentijds te adviseren alle berekeningen voor het Milieueffectrapport Schiphol (MER) over te laten doen. Het voorlopig toetsingsadvies van diezelfde commissie roept zelfs nog meer vragen op. Het wachten is dus op de echte cijfers, met alternatieve feiten schieten we niets op.
Beloften?
Maar eigenlijk doen de precieze cijfers er niet eens toe. Het gaat vooral om een correcte uitvoering van de gemaakte afspraken. In het Aldersakkoord is unaniem overeengekomen dat Schiphol de volumegroei moet verdienen met hinderbeperking. Het is vooral die groei die in het afgelopen jaar enorm omhoog is gegaan: de groeiruimte van vier jaar is in één jaar opgesoupeerd en is vooral opgegaan aan pretvluchten. De definitieve jaarcijfers onthullen ook de driedubbele overschrijding van het aantal nachtvluchten: terwijl dat er volgens de afspraak in 2012 maximaal 29.000 mogen zijn in plaats van de in 2008 afgesproken 32.000, waren het er vorig jaar 33.000. Dat betekent dat van deze in 2008 beloofde hinderbeperking na negen jaar nog helemaal niets terecht is gekomen.
Verrassing?
In diverse interviews laat topman Nijhuis van Schiphol weten dat hij is overvallen door de groeicijfers. Dat is vreemd voor een ondernemer die deze versnelde groei zelf heeft uitgelokt door zijn tarieven te verlagen en subsidies te geven. Of dat bij een beperkte capaciteit slim zaken doen is, mag men zich trouwens afvragen. In ieder geval heeft Schiphol daardoor minder winst gemaakt. Erger is dat de groeiruimte voor netwerkverkeer in de komende jaren is verspild.
Evenwicht?
Doordat het aantal vluchten wel is toegenomen maar de hinder niet afgenomen, is het beginsel ‘ontwikkeling in balans met de omgeving’ geschonden. Afgesproken maatregelen zijn niet uitgevoerd (zoals meer stille landingen of minder nachtvluchten) of vertraagd (beschikbaar komen van de Lelybaan), waardoor er per saldo geen sprake is van hinderbeperking. Bovendien blijven er door het verwaarlozen van selectiviteit meer vluchten op Schiphol dan nodig, wordt een stillere vloot opgevoerd die er nog niet is, en door uit te gaan van een verouderd woningbestand blijven op termijn ruim een half miljoen spookgehinderden buiten de telling. De hinder in het binnengebied neem toe. De bescheiden afname van de hinder valt volledig weg tegen de toename van het aantal vluchten.
Verouderd?
Als argument om het plafond terzijde te schuiven wordt het sprookje verspreid dat het Aldersakkoord verouderd zou zijn. Dat is niet steekhoudend. Men vergeet gemakshalve dat het akkoord van 2008 twee keer is herzien, in 2012 en ook nog eens in 2015. De bewoners houden daarom onverkort vast aan de afspraken tot en met 2020. Om knelpunten op te lossen hebben zij wel voorgesteld alvast naar de periode tot 2030 te kijken.
Selectiviteit?
Het belangrijkste knelpunt is uitvoering van het overeengekomen selectiviteitsbeleid. Zowel de luchtvaartsector als het ministerie zijn in gebreke gebleven om tijdig de noodzakelijk maatregelen te treffen. De sector zou zelf maatschappijen verleiden om naar Eindhoven en Lelystad te vertrekken. Dat Lelystad later beschikbaar komt dan gepland is een blamage. Het tijdig gereedmaken van de verkeersverdelingsregel (om zo nodig te verplichten tot overheveling) is ondanks diverse waarschuwingen onderschat. Om te voorkomen dat het milieubeleid dreigt te mislukken, hebben de bewoners de politiek wakker moeten schudden. Via een Petitie aan de Tweede Kamer is gevraagd om het noodzakelijke wettelijke kader veilig te stellen. Het plafond #Schiphol500 moet in stand blijven als prikkel tot het afgesproken gedrag: geen ongebreidelde, maar geleidelijke ontwikkeling.
Concurrentie?
Schiphol gaat er prat op dit jaar in de top 3 van vliegvelden in Europa te staan wat het aantal passagiers betreft. Maar welke wedstrijd wordt er gespeeld? De afspraak was immers geleidelijke groei tot en met 2020. In plaats daarvan is schaarse ruimte verspild aan pretvluchten ten nadele van het voor de nationale economie belangrijker mainportverkeer. Schiphol staat trouwens op de eerste plaats in het verkeerde rijtje: het heeft voor minder passagiers meer vluchten nodig dan de andere twee ‘concurrenten’, en veroorzaakt dus meer hinder voor haar omgeving.
Afspraak is afspraak!
Voor de derde keer in korte tijd voert de luchtvaartsector een propagandaoffensief. Na het Schipholjubileum en de nieuwjaarsredes is nu de verkiezingscampagne de aanleiding om te morrelen aan het akkoord. Eigenlijk is het merkwaardig dat het bedrijfsleven openlijk pleit voor het openbreken van het Aldersakkoord. Men mag er toch van uitgaan dat de handtekening van ondernemers onder een contract betekent: afspraak is afspraak. Politici die op toezeggingen terugkomen met voortschrijdend inzicht als excuus wordt terecht ongeloofwaardigheid verweten. De bewoners houden de luchtvaartsector dus gewoon aan haar woord.
Schiphol heeft dat ook goed begrepen, vandaar dat topman Nijhuis voorstelt om de discussie te richten op de periode na 2020. Dat is precies wat de bewonersdelegatie in de Omgevingsraad Schiphol (ORS) heeft voorgesteld in het Plan van aanpak Schiphol 2030. Maar extra groei na 2020 is net zo uit de lucht gegrepen als de enorme milieuwinst die Schiphol vandaag claimt.